Skuteczne dochodzenie odszkodowania za wywłaszczenie

Ostateczność decyzji ZRID oznacza, że wywłaszczenie staje się faktem i nasza nieruchomość przechodzi na rzecz Skarbu Państwa. Przysługuje nam wtedy odszkodowanie za odebraną nieruchomość. Ważnym jest, że nie musimy przyglądać się biernie działaniom organów publicznych, ale możemy aktywnie uczestniczyć w uzyskaniu słusznego odszkodowania.

Termin ustalenia odszkodowania

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa ustalenie odszkodowania powinno nastąpić w terminie:

60 dni od dnia nadania decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności,
30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Jak pokazuje nasza praktyka, odszkodowanie we wskazanych terminach jest ustalane niezwykle rzadko. Postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania jest wszczynane z urzędu, jednak często zdarza się, że organ z tym zwleka. W takim wypadku nic nie stoi na przeszkodzie, aby wcześniej samemu skierować wniosek o wszczęcie postępowania. Z pewnością organ rozpatrzy nasz wniosek pozytywnie.

Wszczęcie postępowania i co dalej?

W ramach standardowego postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania organ podejmowane następujące czynności:

Powołuje biegłego rzeczoznawcę majątkowego

Rzeczoznawca majątkowy powołany jest na zlecenie organu i to on będzie sporządzał wycenę wywłaszczonej nieruchomości.

Zawiadamia o sporządzonym operacie szacunkowym

Operat szacunkowy stanowi najważniejszy dowód w sprawie. Na tym etapie postępowania zwykle jesteśmy informowani, że został zgromadzony materiał dowodowy, i że organ jest gotowy do wydana decyzji ustalającej odszkodowanie.

Wydaje decyzję ustalającą odszkodowanie

Wypłacenie odszkodowania następuje w terminie 14 dni od dnia, kiedy decyzja ustalająca odszkodowanie stanie się ostateczna. Decyzja staje się ostateczna wtedy, gdy żadna ze stron nie złoży w terminie odwołania.

Aktywność strony przy jednoczesnym braku aktywności organu

Kiedy operat szacunkowy trafia na biurko urzędnika, podlega weryfikacji przede wszystkim pod kątem jego poprawności, logiczności oraz poprawności formalnej. Wynika to bezpośrednio z zasady prawdy obiektywnej, która wpisana jest w charakter postępowania administracyjnego.

Organ powinien więc z urzędu zweryfikować operat. Jednak to, że powinien wcale nie oznacza, że to robi. Nierzadko zdarza się, że organ bezkrytycznie akceptuje sporządzoną wycenę nieruchomości i od razu zawiadamia o gotowości do wydania decyzji. Przyjmuje przy tym założenie (skądinąd błędne), że biegły, którego pozycja procesowa zbliżona jest do osoby zaufania publicznego, jest nieomylny.

W takiej sytuacji nie musimy biernie przyglądać się działaniom organu. Jako strona postępowania mamy prawo do czynnego i aktywnego w nim udziału. Jeśli mamy przypuszczenia, że wycena nieruchomości nie odzwierciedla jej wartości rynkowej, bądź że biegły nie zastosował tzw. zasady korzyści, to do wyceny takiej możemy złożyć zastrzeżenia w postaci uwag do operatu.

Istnieje wiele instrumentów procesowych, które mogą przybliżyć nas do uzyskania odszkodowania w słusznej wysokości. Są to np.: możliwość przeprowadzenia rozprawy z udziałem biegłego, przedłożenie kontroperatu czy wyżej wspomniane uwagi do operatu.

Niełatwa treść operatu szacunkowego. . .

Operat szacunkowy niewątpliwie jest w swej treści skomplikowanym dokumentem. Zawiera on bowiem szereg wyliczeń i technik wyceny, które dla przeciętnego odbiorcy nie będącego rzeczoznawcą majątkowym mogą wydać się trudne do analizy. Operat taki nierzadko okazuje się pułapką dla wywłaszczonego, ponieważ pozornie wskazuje na poprawność dokonanej wyceny.

W takiej sytuacji warto zastanowić się nad skierowaniem sprawy do firmy specjalizującej się w prawie administracyjnym. Przekazanie sprawy może znacznie ułatwić drogę dochodzenia do słusznego odszkodowania, które odzwierciedla rzeczywistą wartość naszej nieruchomości. Fachowa analiza sprawy, operatu szacunkowego i przeprowadzenie przez tok czynności procesowych skutecznie wspomoże uzyskanie satysfakcjonującego odszkodowania.

Akceptacja wadliwej, zaniżonej wyceny nieruchomości jest niewskazana. Nie powinniśmy się przy tym obawiać, że gdy zaczniemy podważać wiarygodność operatu, w ogóle nie doczekamy się odszkodowania za odebraną nieruchomość. Odszkodowanie będzie nam wciąż przysługiwać, z tym że jego pełna wypłata wydłuży się w czasie (choć wciąż większa część trafi do nas od razu). Jednak w przypadku odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości czas nie gra głównej roli. Praktyka pokazuje, że warto poczekać, aby później cieszyć się z w pełni zadowalającej kwoty odszkodowania.

Blog